พระสงฆ์ เป็นศูนย์รวมจิตใจของพุทธศาสนิกชนและมีบทบาทสำคัญในการเผยแผ่พระพุทธศาสนา การดูแลสุขภาพของพระสงฆ์จึงมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อความมั่นคงของพระพุทธศาสนาและสังคมไทย ในปัจจุบันพบว่าพระสงฆ์จำนวนมากประสบปัญหาสุขภาพโดยเฉพาะ โรคไม่ติดต่อเรื้อรัง เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง และโรคหัวใจ ซึ่งส่วนหนึ่งมีสาเหตุมาจากพฤติกรรมการบริโภคและวิถีชีวิตที่เปลี่ยนแปลงไป การดูแลสุขภาพพระสงฆ์แบบองค์รวมจึงเป็นแนวทางสำคัญในการแก้ไขปัญหาดังกล่าว โดยมุ่งเน้นการส่งเสริม สุขภาพ การป้องกันโรค การรักษาพยาบาล และการฟื้นฟูสมรรถภาพ ควบคู่ไปกับการดูแลสุขภาพจิตและจิตวิญญาณ การพัฒนาวัดให้มีบทบาทในการดูแลสุขภาพแบบองค์รวมนั้น สามารถทำได้หลายแนวทาง เช่น การจัดสภาพแวดล้อมภายในวัดให้เอื้อต่อการมีสุขภาพดี การส่งเสริมการบริโภคอาหารที่เหมาะสม และการจัดกิจกรรมส่งเสริมสุขภาพที่สอดคล้องกับหลักพระธรรมวินัย นอกจากนี้ การสร้างเครือข่ายความร่วมมือระหว่างวัด ชุมชน และหน่วยงานสาธารณสุข เป็นกลไกสำคัญในการขับเคลื่อนการดูแลสุขภาพพระสงฆ์แบบองค์รวม โดยอาจมีการจัดตั้งคณะกรรมการสุขภาพวัดและชุมชน เพื่อวางแผนและดำเนินกิจกรรมส่งเสริมสุขภาพร่วมกัน การพัฒนาศักยภาพ พระสงฆ์ให้เป็นผู้นำด้านสุขภาพในชุมชน ผ่านการอบรมให้ความรู้และทักษะด้านการดูแลสุขภาพ ก็เป็นอีกแนวทางหนึ่งที่จะช่วยให้วัดมีบทบาทสำคัญในการดูแลสุขภาพประชาชน และเพื่อให้สามารถนำสู่การปฏิบัติได้จึงขอนำเสนอมาตรการ และแนวปฏิบัติ ดังนี้
